امروزه کودکان ما، کودکان نسل رایانه و فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. چنانکه دغدغه بسیاری از والدین این است که چگونه می توانند تاثیر فناوری را در زندگی کودکانشان کنترل کنند، چگونه در عصر ارتباطات، فرزندان در تعاملات و ارتباط با دیگران توانمند شوند و بسیاری از سوالاتی که امروزه والدین با آنان درگیر هستند.
امکانات نوین در عصر تکنولوژی برای کودکان ما تاثیرات مثبت و منفی به همراه دارد اما با برنامه ریزی درست و هدفمند می توان از تهدیدهای آن فرصت ساخت. در همین رابطه پژوهشگر ایرنا با سارا شعبان زاده سفیر ICT کودک و کارآفرین ملی، درباره فرصت های تکنولوژی برای کودکان گفت وگو کرد.
سفیر ICT کودک درباره مهم ترین نیاز کودکان در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) گفت: به اعتقاد من آنچه امروزه برای کودک مهم است، تقویت بینش کامپیوتری کودکان توام با دانش کامپیوتری است. منظور از بینش این است که به طور مثال وقتی شما یک داستان را می خوانید، حکمت آن انتقال پیدا می کند و پیامدهای داستان در رویکردها و عملکردهای مناسب تاثیر می گذارند. من معتقدم که کودکان نباید کاربر اینترنت باشند و برای آن پرورش شان داد. ما باید قدرت تجزیه و تحلیل کودکان یعنی بحث بینشمندی های آنان را تقویت کنیم.
شعبان زاده گفت: کودک ما باید تکنولوژی و فناوری اطلاعات را جزئی از زندگی روزمره اش بداند. مثلا همانطور که الان من و شما مداد را در دست می گیریم و به راحتی می نویسم، در واقع این جزیی از زندگی و آموزش ما شده است. کودک عصر دیجیتال، رایانه و فناوری اطلاعات جزیی از زندگی اش شده است و باید بتواند از این ابزار به خوبی استفاده کند. هر تکنولوژی در هر جامعه ای که وارد شود، یک سری پیامدهای مثبت و منفی دارد. اگر ما پیامدهای مثبت را تقویت کنیم، خیلی آرام پیامدهای منفی عقب می روند.
این کارآفرین ملی درباره تقویت پیامدهای مثبت ورود تکنولوژی گفت: ما طرحی را به اسم پیوند کودک با ICT کودک اجرا می کنیم. در این طرح باتوجه به اینکه ما ایرانی هستیم و ادبیات کهن ما غنی از فرهنگ و حکمت است، با استفاده از داستان های ادبیات کهن مثل شاهنامه و داستان هفت خوان رستم، داستان هفت در را بستی نمکی و … کارگاه های قصه خوانی برای کودکان سنین 6 تا 12 سال برگزار می کنیم. در کارگاه های 40 نفره یا حتی در همایش های دو هزار نفر، یک قصه خوان داستان را برای بچه ها می خواند.
وی افزود: در این فرایند ما بینش داستانی را انتقال می دهیم مثلا داستان هفت در را بستی نمکی برای انتقال مسئولیت پذیری است. در مرحله بعد چون بچه ها هیچ تصویری از داستان ها ندارند، ما کتابچه هایی را آنان می دهیم. بچه تصویرسازی داستان را به طور دستی در کتابچه های نقاشی انجام می دهند. سپس وقتی این کار تمام شود بچه ها با خمیر، سفال و گل شروع به کار حجم سازی می کنند تا آنها مفهوم حجم را درک کنند. در واقع آنان شخصیت های داستان را به وسیله خمیر بازی و سفال، بازی های کاغذی طراحی می کنند وبه طور سه بعدی می سازند. بعد از آن وارد کارگاه ICT می شوند که با حضور مربی ها و کمک مربی ها بچه ها از طریق نرم افزار اسکرچ آموزش می بینند که داستان را خودشان تصویرسازی کنند و به بازی و انیمیشن تبدیل کنند. با این اتفاق، ما دنیای ICT کودک را با ادبیات و حکمت های بومی خودمان تصویرسازی کردیم.
وی درباره روند انتخاب داستان ها گفت: در زمینه ادبیات کهن با خانم مهدیه الهی قمشه‌ای مشورت هایی داشته ایم و هدف مان این بود که حکمت هایی انتقال پیدا کند که در بحران های آینده کودکانمان بتواند کمک و هدایت شان کنند.
سارا شعبان زاده درباره بازخوردهای این طرح گفت: بازخوردی که من به طورعینی دیدم این بود که کودکان معتاد به بازی های کامیپوتری، در این کارگاه های ما شرکت کردند و خانوادهایی که پدر و مادر در فضای کامپیوتری کار می کردند، به من می گفتند که شما چه کار کردید که بچه ی ما که مدام بازی می کردند الان با کامپیوتر طراحی می کند و الان فعالیت مثبت دارد. انیمیشن داستان خودش را می سازد. این یعنی کودک ما توانسته است باورهای خودش را به نمایش گذارد. این یعنی هم اعتماد به نفسش بالا می رود و هم کاربرد ICT در زندگی روزمره اش ورود کرده است، نه اینکه تنها کاربر کامپیوتر باشد.
وی درباره تجربه کشورهای دیگر در این خصوص گفت: در جستجوهایی که کردم، کشورهای مثل فنلاند، کانادا و حتی قطر به این سمت رفته اند که آموزش کاربردی کامپیوتر داشته باشند اما وجه تمایز این کار این است که ما بینش ICT را در کنار دانش آن داشته باشیم. در واقع بحث پیوند ادبیات کودک ایران و ICT است.
در انتها شعبان زاده در پیشنهاد به خانواده ها در ارتباط با کودک و فضای تکنولوژی گفت: همیشه در ذهنم هست که والدین وقتی که فرزندی را به دنیا می آورند، از بدو تولد کودک، این دغدغه را دارند که از الان برای کودک چه کارهایی را انجام دهند تا در آینده فرزندی خوشبخت و موفق داشته باشند. ما با کودکان سارا شعبان زاده مواجهیم و یک مادر نوعی باید دانش و بینش ICT را برای کودک فراهم کند تا یک ابزار قدرت مند برای موقعیت های آینده فرزند داشته باشد. این کار هم امکان پذیر نمی شود مگر اینکه فرهنگ با تکنولوژی همراه شود و آموزش اصولی و کاربردی باشد و این کاری است که ما در این برنامه انجام می دهیم.
