اگنا-همه ذینفعان موافق و مخالف طرح در ساماندهی بازار غیررسمی و قاچاق بازی وحدت نظر دارند و در این باره احتمال تغییر قانون مجازبودن عرضه رایگان بازی خارجی در اینترنت را مطرح می‌کنند.
به گزارشاگنا ، موضوع اخذ عوارض از بازی‌های رایانه‌ای خارجی به عنوان مهم‌ترین خبرهای این روزهای صنعت بازی خبرساز و چالش برانگیز شده است.
فارس تلاش کرد با برگزاری میزگردی ابعاد مختلف این تصمیم را برای نخستین بار از نگاه تمامی ذینفعان یعنی کاربر، بازی ساز، مارکت و حاکمیت بررسی و ترسیم کند.
در این میزگرد آقایان حسن کریمی قدوسی رییس بنیاد ملی بازی های رایانه‌ای، محمد امین حاجی هاشمی کارشناس صاحب نظر در صنعت بازی، امیر سپاهی مدیر حقوقی مارکت ایرانی کافه بازار و امیر حسین فصیحی و بابک کرباسی فعالان بازی ساز حضور یافتند.
در این میزگرد تلاش شد به مهم‌ترین ابعاد این وضع این قانون جدید از جمله تاثیر شرایط جدید بازار بازی بر مصرف کننده و بازی ساز، احتمال ایجاد تبعیض بین بازار کسب و کار ایرانی و خارجی فروش بازی، الزامات اجرای صحیح تصمیم اخذ عوارض از بازی‌های رایانه‌ای، نحوه هزینه کرد عوارض اخذ شده به نفع بازی ساز و نظارت بر عوارض اخذ شده پرداخته شود.
بخش سوم و پایانی این میزگرد را در زیر می خوانید که ماحصل این گفت‌وگو و برآیند نظرات موافق و مخالف اخذ عوارض از بازی‌های رایانه‌ای، حاکی از این است که تمامی ذینفعان یعنی کاربر، بازی ساز، مارکت و حاکمیت در لزوم ساماندهی‌ها بازارهای رسمی خارجی و بازارهای غیررسمی و قاچاق داخلی بازی در کشور وحدت همزمان با اخذ عوارض وحدت نظر دارند.
فارس: با یک تناقض در ساماندهی بازار بازی روبه‌رو هستیم؛ از یک سو قانون ارایه رایگان بازی خارجی غیرقانونی را جرم نمی داند و از سوی دیگر ارایه پولی بازی خارجی قانونی را مشمول عوارض می کند، چه راهکاری برای رفع این تناقض وجود دارد؟
فصیحی: برای مقابله با کپی‌کاری اخذ هولوگرام برای بازی آنلاین رایگان را هم الزامی کنید
فصیحی: درباره ارزش افزوده صحبت شد که ناشران ارزش‌افزوده هم دارند مارکت هم مالیات می‌دهد. تفاوت ارزش افزوده و عوارض در این است که در ارزش افزوده بخشی از ارزشی را که مارکت ایجاد کرده به عنوان ارزش افزوده پرداخت می شود. برای مثال در استیم وقتی بازی می‌فروشید 20 درصد مالیات بر ارزش‌افزوده کم می‌شود سپس طبق قانون کشور خودت می توانی بخشی را پس بگیری. ایران این مبادله را با کشوری را ندارد و عین 9 درصد در ایران می‌ماند که برای ایران بهتر است. باید با قاچاق مبارزه شود که مشکل اصلی ما قاچاق است. این طرح به ضرر کسانی است که کار رسمی و قانونی انجام می‌دهند و با این طرح مشتری‌شان را از دست می‌دهند و هم مشتری آنها به سمت قاچاق می‌رود و هم خودشان به سمت کار قاچاق کشیده می‌شوند. ناشر خارجی هم وقتی ببیند حضور رسمی در ایران برایش نمی‌صرفد قانونی در ایران کار نمی‌کند. مگر قرار است چقدر سود کند که 10 درصد دیگر هم عوارض بدهد؟
اکنون که قانون اخذ عوارض از بازی خارجی را برای مارکت رسمی وضع می‌کنیم برای ساماندهی بازار غیررسمی و قاچاق هم قانونی شبیه هولوگرام را برای بازی رایگان هم وضع کنیم که از فردا هر کسی می‌خواهد بازی خارجی را به صورت رایگان روی سایت برای دانلود بگذارد برای مثال 500 تومان بدهد. بخواهید. اراده کنید. قانون عوارض برای تصویب به مجلس می‌رود؛ این قانون را نیز به مجلس ببرید. قانون هولوگرام را بنیاد ملی بازی وضع کرد و اکنون می‌تواند برای بازی‌های مجانی هم قانونی مانند هولوگرام را وضع کند و بگوید اخذ هولوگرام برای بازی رایگان هم الزامی است. بنیاد به استناد به قانون قبلی، هولوگرام نمی دهد بلکه از یک روز مشخص اخذ هولوگرام را اجباری کرد. اکنون همین کار را بدون نیاز به استناد به قانون، برای انتشار آنلاین نسخه‌های کپی بازیها انجام دهید.
آیا اگر کسی قصد کلاهبرداری و دزدی در کشور داشته باشد اشکالی ندارد؟ حدود یک تا 2 درصد از گیمرهای ایرانی برای بازی فریمیوم پول می‌دهند و با این کار آنها را هم کشتیم و آن 99 درصد دیگر هیچ وقت برای بازی پول نمی‌دهند. این صحبت ها درباره بازی های خارجی در ایران، پس از آمار موسسه دایرکت درباره بازی کلشآفکلنز و باقی بازیها مطرح شد که البته به آن آمار انتقاد زیادی دارم، این آمار متعلق به زمانی بود که به تازگی یک هفته یا 10 روز بود که یک مارکت ایرانی این بازی را وارد ایران کرد و تمام آن آمار که عدد عجیبی بود متعلق به بازار قاچاق و گیفت‌کارت بود. تاریخ تهیه آن آمار و تاریخ عرضه رسمی آن بازی در مارکت ایرانی مشخص و تاییدکننده این صحبت است. تعداد بازیهایی که اجازه می‌دهند توسعه‌‌دهنده (سازنده بازی) زنده بماند حداکثر 10 عدد است. اینکه مارکت در واردات بازی وارد شده به دلیل این است که سازنده بازی مانند اینکه بازی خود را مستقیم روی گوگل‌پلی و اپ‌استور گذاشته روی این مارکت نیز گذاشته است. اینکه برای مثال سوپرسل مستقیم بازی را روی مارکت‌های ایرانی و خارجی بگذارد خوب است که 30 درصد را پول مارکت برمی‌دارد و توسعه دهنده باقی پول را با خود می‌برد. در قانون جدید می‌خواهد واسطه را الزامی کند. این اقدام، کار رسمی کردن را سخت می‌کند و سنگ جلوی پای کار رسمی می‌گذارد. بازی موبایل شبیه سایت است مثل اینکه همه سایت‌ها را فیلتر کنیم و بگوییم بیاید از ما مجوز بگیرید. این همه بازی وارد کشور می‌شود و بنیاد اصلاً توان دارد در یک زمان مشخص همه بازیها را رصد کند؟ بازی‌سازی در کشور اگر تا حدی موفق بوده با این کار آنها را نابود می‌کنیم. مثال این موضوع صنعت انیمیشن ایران است که علیرغم کمک دولتی همچنان ضعیف است. بنیاد ملی بازی، قبل از زمان شما صنعت بازی‌سازی PC را نابود کرده و در زمان شما مرگ کاملش اتفاق افتاد. این اتفاق به دلیل هولوگرام و حمایت از همان دزدها رخ داد.
در نهایت خوشحال می‌شویم نتیجه تحقیقاتی که به این تصمیم اخذ عوارض از بازی های خارجی رسیده منتشر شود که بازیسازها بدانند این تحقیقات منشأ این تصمیم بوده است. زیرا بازیسازها در جریان نیستند.
فقط هنوز یک مشکل باقی است اینکه آقای کریمی گفتند درباره بازی‌های خارجی که محتوای سالم دارند هیچ کاری نمی‌توان کرد که این خود قاچاق است.
فارس: وعده‌هایی که داده شد برای اطمینان از قرار گرفتن عوارض در مسیر کمک به بازی‌ساز داخلی کافی است؟
کرباسی: شورای عالی فضای مجازی علیرغم انفعال و تنبلی، در نظارت و کنترل در موضوع عوارض بازی کمک کنند
کرباسی: به موضوع قوانین ورود نمی‌کنم زیرا با توجه به اینکه موضوع اخذ عوارض از بازی های خارجی را شورای عالی فضای مجازی مصوب کرده یا در مجلس تصویب می‌شود یا نمی‌شود.
همچنان از شورای عالی فضای مجازی درخواست دارم مانند موضوعات دیگر که مقداری منفعل و تنبل بوده‌اند در موضوعات نظارتی و کنترلی در این حوزه کمک کنند که هم صنعت بازی‌سازی کشور متضرر نشود هم اتفاقاتی براساس اما و اگر نیفتد و اتهام ایجاد نشود.
همچنان درخواست دارم موضوعاتی برای ناشران در جهت تسهیل فعالیت شان پیش‌بینی شود که جذب کردن کاربر در این بازار بسیار سخت است.
همچنین درباره موضوع ارزش‌افزوده مارکت ایرانی که مطرح کردم، چندین مورد سراغ دارم که شرکت‌هایی هم که درخواست فاکتور می‌کنند ارزش افزوده فقط از فاکتور آنها کم می‌شود و اینکه به اداره مالیات پرداخت شده یا نه مشخص نیست. اگر امکان پیگیری از سازمان مالیاتی باشد خوشحال می‌شوم نتیجه آن منتشر شود که اگر اشتباه گفته‌ام اصلاح کنم.
فارس: در آمار فروش و سهم بازار مارکت‌های داخلی رسمی و بازار داخلی غیررسمی و کپی تناقض وجود دارد؛ چه استدلالی وجود دارد که با اخذ عوارض از بازی خارجی رسمی بازار مارکت مجاز داخلی مقابل بازار غیررسمی تضعیف می شود؟
سپاهی: وقتی آمار فروش هست از اینکه می‌گویید سهم مارکت رسمی از غیررسمی بیشتر است تعجب می کنیم
سپاهی: آقای کریمی بسیار خوب حرف زدند و اواسط صحبت‌هایشان داشتم برای حتی بیشتر کردن عوارض قانع می‌شدم که از یک جایی به بعد متوجه شدم خیر حرف خودمان درست است.
نخست اینکه گوگل‌پلی در ایران فعال است و کار می‌کند و کردیت کارت‌ها هم در حال استفاده هستند.
اشاره شد که اغلب بازار بازی ایران در اختیار بازارهای داخلی است، در حالی که واقعا بازار داخلی سهم چندانی در این بازار ندارد، کلاً 15 مارکت مجاز داخلی در این بازار مجوز دارند. رقم‌های ما و شما مشخص است. شما آمار فروش اعلام می‌کنید ما هم آمار فروش خودمان را می‌دانیم که با آمار شما فاصله زیادی دارد. اینکه می‌گویید ما از بازارهای غیر رسمی بیشتر فروخته‌ایم حرف عجیبی است، زیرا از آمار فروش خودمان خبر داریم و به طور حدودی از اندازه و آمار مشتری‌های 14 مارکت همکارمان نیز آگاه هستیم. همچنین آماری از مقایسه سهم بازار مارکت رسمی و غیر رسمی در بازی‌های خارجی احصا کرده‌ایم که نشان می دهد تا زمانی که مارکت رسمی نتوانسته بازی خارجی را وارد کند در درآمد فروش از بازار غیررسمی عقب مانده اما زمانی که موفق به آوردن رسمی بازی‌های خارجی شده از بازار غیر رسمی پیشی گرفته است.
فارس: چه طور باید بر اجرای این تصمیم طبق هدف و برنامه نظارت کرد تا نتیجه عکس نشود؟
حاجی هاشمی: هم روی مدل اجرا و هم روی پولی که از عوارض حاصل می‌شود باید به دقت نظارت کرد
حاجی هاشمی: شورای عالی فضای مجازی مصوبه اخذ عوارض از بازی خارجی را تصویب کرده و مرکز ملی فضای مجازی طبق حکم رهبری مسئول پیگیری مصوبات شورا و نظارت بر اجرای صحیح آنها است. قطعاً این نظارت باید در ادامه اجرا وجود داشته باشد و معتقدم اتفاقاً این بحث‌ها بسیار مفید است و باید هم روی مدل اجرا و هم روی نظارت بر پولی که حاصل می‌شود ادامه داشته باشد، زیرا باید بیش از گذشته بازار را رصد کنیم تا ببینیم آیا بازارهای غیررسمی ساماندهی شده و در مقابل آیا بازارهای رسمی آسیب دیده‌اند یا خیر؟
این موضوعات باید دقیقاً در یکسال آینده که این تصمیم اجرا می‌شود رصد شود. اینکه بازی‌سازهای ایرانی در مارکت‌های خارجی چه میزان توانسته‌اند رشد کنند؟ حضورشان کمتر یا بیشتر شده است و وضع عوارض چه تأثیری بر آنها داشته است؟ شبیه این جلسات در این یکسال باید بیشتر تکرار شود و آمارها به صورت مداوم بررسی شوند تا این طرح در آخر سرانجام خوبی داشته باشد.
فارس: آیا عوارض بازی های دیجیتال فقط شامل بازی موبایل خواهد شد یا هر نوع بازی شامل بازی های PC، کنسول ارجینال و حتی بازی‌های غیرقانونی و کرک که هولوگرام می‌گیرند را هم شامل می شود؟ و با وجود قانونی که عرضه رایگان بازی‌های خارجی با محتوای سالم را جرم نمی داند چگونه بازار قابل ساماندهی است؟
کریمی قدوسی: شاید قانون عرضه رایگان بازی خارجی کپی در اینترنت را تغییر دهیم
کریمی قدوسی: کشور ما حقوق مالکیت معنوی آثار خارجی را به رسمیت نمی‌شناسد و می‌خواهد آثار آنها را مجانی ارائه کند، اینجا باگ در مجانی بودن است. اما بازار فیزیکی چون پول کالا می‌دهد نمی‌تواند مجانی عرضه کند و حتماً چون می‌خواهد پول بگیرد مشمول عرضه تجاری می‌شود و باید هولوگرام بگیرد. زیرا ماده 2 قانون مبارزه با اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در عرصه سمعی و بصری فقط عرضه تجاری را شامل می شود مانند فیلم و کتاب که وزارت فرهنگ هم همین مشکل را دارد.
اخذ هزینه از بازی رایگان خارجی نیاز به رعایت قانون کپی‌رایت دارد. نمی توانیم همین طوری هزینه وضع کنیم؛ هزینه ای که از بازی خارجی گرفته خواهد شد اسم عوارض یا واردات رسمی دارد. درباره رسیدگی به وضعیت بازارهای کپی آنلاین داخلی، چندین بار با مرکز ملی فضای مجازی صحبت کرده‌ایم اما نیاز به قانون دارد. وضع هزینه برای آنها در تضاد با قانون مجلس است. زیرا قانون مجلس در تضاد با رعایت قانون کپی‌رایت است.
از وقتی عرضه رسمی بازی در کشور آغاز شد مردم عادی هستند که برای بازی پول می‌دهند. بازی کلشآفکلنز یک استنثا است و روی یک استثنا برای کشور تصمیم نمی‌گیرند. از بین 100 تا 200 بازی خارجی در کشور کدام بازی فروش جم دارد؟ تعداد بازیهایی که اجازه می‌دهد توسعه‌‌دهنده زنده بماند حداکثر 10 عدد است که سه بازی اول در این لیست هم متعلق به خود مارکت است که مارکت مستقیم آنها را وارد کرده و اکثر فروش آنها هم به خودش برمی‌گردد. کدام مارکت جهانی بازی‌های بزرگ را خودش می‌آورد؟ اگر این مارکت بنای رعایت دموکراسی را داشت خودش ناشر نمی‌شد که تمام سود به خودش برسد. در ایران حتماً باید ناشر داخلی وجود داشته باشد. نبود الزام برای واسطه (ناشر بازی) رسماً خلاف قوانین کشور است؛ زیرا به عنوان ایرانی نمی‌توانیم در خارج از کشور بازی منتشر کنیم و باید ناشر خارجی پیدا کنیم اما به خارجی می‌گوییم محدودیتی ندارید. اگر قرار است با این وضع اصلاً ناشر خارجی به ایران نیاید اصلا نیاید مشکلی نیست. نمی‌توانیم بگویم با وجود تمام مشکلاتی که مقابل ما وجود دارد در باز باشد. برای مثال با همین رویه، کشور در حوزه سینما موفق است و اگر پرده‌های سینما را به فیلم‌های خارجی می‌دادیم که هر فیلمی دوست دارند منتشر کنند آیا سینمای ایران پس از 100 سال موفق می‌شد؟ اگر سال 85 اصغر فرهادی فیلم «رقص در غبار» را نمی‌توانست 20 میلیون تومان در کشور به فروش برساند شاید نمی‌توانست فیلم دوم خود را بسازد. بنابراین، رگولاتور سینمای ایران این اجازه را به اصغر فرهادی داده است. انیمیشن اگر ضعیف است زیرا در گلخانه مطلق صداوسیما است. صنعت PC نابود شد چون مردم دیگر بازی PC نمی‌کنند و اگر هولوگرام در کشور نبود یک بازی PC هم ساخته نمی‌شد و همه بازی‌های PC در ایران به لطف هولوگرام بنیاد ساخته، منتشر شد و فروخته شده اند. بازار پر از بازی کرک و کپی است، چه هولوگرام بدهیم و چه ندهیم، زیرا بازی PC کرک می‌شود و فریمیوم و آنلاین نیست.
گفته شد که گیفت کارت‌ها در ایران تبلیغ کلیکی گوگل می‌کنند که ناشی از رونق مارکت‌های خارجی از جمله گوگل پلی در ایران دارد، در حالیکه معیار تبلیغ دادن در گوگل به صرفه بودن یک کسب و کار نیست. ممکن است فلان کسب و کار محلی هم تبلیغ در گوگل داشته باشد.
آمارهای منتشر شده بنیاد ملی بازی های رایانه‌ای از بازارهای رسمی و غیررسمی بازی در کشور، براساس پیمایش سال 1394 با 12 تا 13 هزار پرسشنامه در سطح کشور با 400 میلیون تومان هزینه احصا شده است با این حال تحلیل است و قطعاً عدد دقیقی نیست، نمی‌توانیم عدد دقیق بدهیم زیرا کل بازار را نداریم. به فرض اینکه آمار ما اشتباه باشد ممنون که آمار ما را اصلاح کردید. دوم اما این آمار مقایسه از سهم بازار رسمی و غیررسمی بازی از کجا آمده است؟ چگونه آمار فروش گیفت‌کارت در گوگل‌پلی را دارید؟ این نمودار عجیب است. به فرض اگر 10 درصد را اضافه کنید که شاید نکنید خودتان اختیار دارید، اختلاف نرخ ارز مارکت و ارز خارجی از نظر فروش 1200 تا 1400 تومان است و اختلاف زیاد است و مردم نمی روند از گوگل‌پلی خرید کنند. همچنین باز هم اگر این 10 درصد باعث شود بازی ساز خارجی به ایران نیاید مطمئن هستم بخش خصوصی از سود خود کم می‌کند و به خارجی نمی‌گوید که 10 درصد از سودم کم شده است و بخش خصوصی خود را تنظیم می‌کند.
این عوارض در بخش‌های مختلف صنعت بازی اجرا می‌شود اما بستگی به موضوعاتی دارد. اگر عوارض 10 درصدی روی بازار فیزیکی کپی اعمال شود قیمت این بازیها از بازی قاچاق بیشتر خواهد شد و قاچاق ارزان‌تر می‌شود. بنابراین این بازار کشش عوارض را ندارد. حاشیه سود فروش بازی های فیزیکی کپی بسیار پایین و این بازار رو به زوال است. همچنان که در سال 88 حدود 27 میلیون هولوگرام و امسال 4 میلیون و 300 هزار هولوگرام داده شده است. درباره بازی های اورجینال کنسول و PC قطعاً این عوارض روی آنها لحاظ می‌شود.
اکنون که با شما صحبت می‌کنم هنوز هیچ اتفاقی برای برخورد با بازی‌های خارجی که محتوای سالم دارند نیفتاده است اما در حال انجام چند کار هستیم. نخست؛ به عنوان اولین کار به وزارت ارتباطات رفتم تا به سایت‌هایی که این بازی ها را می گذارند سرور ایرانی داخلی ندهند و وزارت ارتباطات برای آنها پهنای باند مصرفی را تخفیف‌دار حساب نکند و جلوی این تخفیف را بگیرند. دوم؛ امروز هم در نتیجه صحبت های انجام شده در جلسه‌ای با مرکز ملی فضای مجازی احتمال دارد شاید این موضوع یک خط شود و به شورای عالی فضای مجازی برود، به طوری قانون وضع کنند که عرضه بازی خارجی کپی شده رایگان روی اینترنت ممنوع شود. پیگیر این موضوع خواهم بود. این مطالبه من هم است، فقط اکنون که صحبت می‌کنم هنوز نتوانستم قانون آن را عوض کنم. اگر بتوانم اهرم آن را در قالب قانون یا تبصره یا هر اسمی که روی آن می‌گذارید پیدا کنم حتماً این کار را خواهم کرد. منظور هم بازیهایی است که روی هر وب‌سایتی که در ایران ثبت شده گذاشته می شود. اینکه چرا یک بازی که در ایران ناشر رسمی ندارد نباید رایگان روی سایت‌ها باشد دو دلیل دارد. نخست؛ زیرا فرهنگ غلط استفاده رایگان از بازی را رواج می‌دهد و دوم؛ کسب و کار را دچار مشکل می‌کند. حتی اگر نمونه داخلی نداشته باشد مصرف‌کننده باید کپی آن را بخرد. اگر آن بازی در خارج پولی باشد نباید سایتی آن را رایگان در ایران بگذارد، سیاست ما این است. مانند بازی کپی که نماینده رسمی ندارد که وارد کشور شود در ایران کپی می‌شود و بنیاد ملی بازی روی آنها هولوگرام می‌زند.
منبع: فارس
